Yusuf Ziya ORTAÇ Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

 

23 Nisan 1895 yılında İstanbul'un Beylerbeyi semtinde doğdu. Babası mühendis Süleyman Sami Bey annesi Huriye Hanım'dır. İlk öğrenimini Abdullah Ağa Mektebi'nde gördü. Vefa İdadisi'ni tamamladı. İstanbul Darülfünun'unda edebiyat öğretmeni sınavını kazandı. İlk olarak 1914 yılında İzmit'e atandı. Daha sonra İstanbul'a gelerek Galatasaray Lisesi'nde öğretmenlik yaptı. 

1946-1954 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi Ordu milletvekilliği yaptı. Milletvekilliğinin bitmesinden sonra tekrar edebiyata döndü. 11 Mart 1967 tarihinde İstanbul'da vefat etti. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.

Edebi Kişiliği

Şiir hayatına lise yıllarında aruz vezni ile yazdığı şiirleriyle başladı. İlk şiiri 1914 yılında "Kehkeşan" dergisinde yayımlandı. "İçtihat" dergisine gönderdiği şiirleriyle adını duyurmaya başladı. Ziya Gökalp ile tanıştıktan sonra şiir anlayışını değiştirdi ve hece veznine geçiş yaptı. Hece ölçüsüyle yazdığı ilk şiiri "Gecenin Hamamı" Türk Yurdu dergisinde yayımlandı. "Hecenin Beş Şairi" olarak ün kazandı. Şiirlerinde gündelik hayatı sade bir dil ile anlattı.

1916 yılında "Akından Akına" adlı manzume kitabını yayımladı. Bu kitap Türk ordusu için yazdığı 22 şiiri içermektedir. 

1919 yılında çeşitli mizahi manzumeler içeren "Şen Kitap"ı yayımladı. 

1920 yılında "Cenk Ufukları" şiir kitabını yayımladı. 

Şiir türü dışında tiyatro,hikaye, roman, anı, antoloj, gezi yazısı gibi türlerde de eserler verdi.

"Binnaz" adlı tiyattrosu 1917 yılında sahnelendi. Türk tiyatro tarihindeki hece ölçüsüyle yazılmış ilk manzum piyes olarak tarihe geçti.

7 Aralık 1922 tarihide ise Orhan Seyfi Orhon ile birlikte "Akbaba" dergisini çıkardı. "Çimdik" ve "İzci" takma adlarıyla mizahi yazılar yazdı. 

Eserleri

Şiir

• Akından Akına (1916)
• Aşıklar Yolu (1919)
• Şairin Duası (1919)
• Şen Kitap (1919)
• Cenk Ufukları (1920)
• Yanardağ (1928)
• Bir Selvi Gölgesi (1938)
• Kuş Cıvıltıları (Çocuk şiirleri, 1938)
• Bir Rüzgâr Esti (1962)

Tiyatro

• Binnaz (1918)
• Name (1918)
• Kördüğüm (1919)
• Nikahta Keramet (1923)

Hikaye

• Kürkçü Dükkanı (1931)
• Şeker Osman (1932)
  

Antoloji/İnceleme

• Nedim (1932)
• Seyranî (1933)
• Halk Edebiyatı Antolojisi (1933)
• Faruk Nafiz: Hayatı ve Eserleri (1937)
• Ahmet Haşim: Hayatı ve Eserleri (1937)

Roman

• Dağların Havası (1925, manzum)
• Göç (1943, otobiyografik roman)
• Üç Katlı Ev (1953)
• Sarı çizmeli Mehmet Ağa (1956)
• Gün Doğmadan (1960)

Mizah

• Beşik (1943)
• Ocak (1943)
• Sarı Çizmeli Mehmed Ağa (1956)
• Gün Doğmadan (1960)

Gezi / Anı / Biyografi

• İsmet İnönü (1946)
• Göz Ucuyla Avrupa (1958)
• Portreler (1960)
• Bizim Yokuş (1966)